Het kunstenaarsboek en zijn vormgever

In de huidige museale collecties en bibliotheek collecties zijn ook vaak kunstenaarsboeken opgenomen die als publicatie bij tentoonstellingen uitgegeven zijn en niet door een kunstenaars zijn ontworpen, maar door een medewerker van het betreffende museum, een vormgever, ontwerper/designer of een tentoonstellingsmaker. De inhoud van de publicatie zijn de bijdragen van de kunstenaars van de tentoongestelde kunstwerken of kunstenaarsboeken. Soms bepaalden ook de kunstenaars mede de richting en de inhoud.

Enkele voorbeelden:

fragment uit: Kunstenaarsboeken: twaalf benaderingen
Bij de tentoonstelling 'Kunstenaarsboeken: twaalf benaderingen' in 1981 in Museum Waterland te Purmerend is een bulletin uitgegeven. Alex de Vries verzorgde de tekst. De twee boekkunstenaars Juan J. Agius en Ulises Carrión zijn gevraagd een tentoonstelling samen te stellen over het boek als autonome kunstvorm. Zij hebben twaalf kunstenaars (naast hun zelfgemaakte boeken) uit verschillende landen geselecteerd: François Bouillon, Ad Gerritsen, Axel Heibel, Diederick van Kleef, J.H. Kocman, Thomas Ockerse, Géza Perneczky, Pawel Petasz, Federico Sanguinetti, Ben Sleeuwenhoek. De omslag van dit uit zes pagina's bestaande uitgave is als een soort affiche vormgegeven. Het is niet duidelijk of Agius en Ulises hebben bijgedragen aan dit ontwerp of een medewerker van het museum Waterland.

fragment uit: Beeldboeken
De publicatie Beeldboeken (Amsterdam Galerie Da Costa, 1980 oplage: 500) is een catalogus met een overzicht van een aantal artists' books van bekende kunstenaars (Francois Righi, Adriaan Nette, Francesc Guitart, Manuel Menán, Juan J Agius, Frederico Sanguineti, Francois Bouillon, Lia Rondelli, Ulises Carrión, Ben Sleeuwenhoek, Roberto Comini, Alessandro Algardi, Jean Zuber). Deze catalogus toont de verschillende manieren om beeldboeken te benaderen en geeft tegelijkertijd de grenzen aan van deze collectie en de richting waarin ze zich ontwikkelt. Het illustreert de activiteiten in de afgelopen vier jaar van Juan Agius, van de Galerie Da Costa Amsterdam, als uitgever. De vervaardigers van dit boek zijn: Agius, Carrión en Jan de Witte.

Omslag Live performances
Jan Brand is de vervaardiger van de publicatie Live performances - Behaviour workshop festival Arnhem 1980 : documenten van een festival Gemeentemuseum Arnhem 1980 (Stichting Festival Arnhem, 1980 oplage: 500). Deze catalogus en tentoonstelling zijn een verslag van de beeldende kunst activiteiten die in kader van de manifestatie 'Theater en Wij' in 1978 plaatsvonden. De activiteiten waren in drie onderdelen gesplitst tw., een presentatie van live-performances, een workshop en films. Er zijn in deze uitgave dertien performances (o.a. Marina Abramovic/Ulay, Harrie de Kroon, Gerrit Dekker, Ben d'Armagnac, Servie Janssen) gedocumenteerd uit 1978.

Omslag Beelden van de eigen werkelijkheid

Bijdrage Harrie de Kroon
(performance 24 april 1979 Lyon)
There are 3 rings in the wall, through which a rope
passes. I pull one end of the rope, the other end is
tied round my waist.

Bijdrage John Liggins (We three 1978)
De vormgever Henrik Barends heeft de catalogus Beelden van de eigen werkelijkheid (De Gemeentelijke Van Reekumgalerij Apeldoorn 1979 oplage 1000 + 100) vormgegeven. 'De eigen werkelijkheid geeft vorm en inhoud aan beelden welke voortkomen uit een contemplatieve houding. Ironie, betrokkenheid, aandacht; houdingen (attitudes). De houding van de kunstenaar levert ons, met name in de laatset jaren steeds meer beelden van eigen ervaringen, emoties, bevindingen, observaties, gedachten, teksten, publicaties, gedragingen, optredens, extrapolaties van wat normaliter verborgen blijft (de achterkant van her behang) van de binnen wereld' (Jerven Ober). De volgende kunstenaars hebben o.a. deelgenomen: Pieter Engels, Hans Eykelboom, Hreinn Fridfinnsson, Sigurdur Gudmundsson, Harry Hoogstraten, Harrie de Kroon, John Liggins, Nikolaus Urban).


Omslag Memphis met en zonder flapover
Een ander prachtig voorbeeld is de catalogus Memphis (Groninger Museum 1989 oplage: 2.800) waarvan de vormgeving door Swip Stolk mmv de fotograaf Mike Bink is verzorgd. Vanaf 1979 ontworp Stolk veel voor het Groninger Museum en vanaf 1994 was hij de vaste vormgever van het museum van directeur Frans Haks. Ook ontwierp hij m.m.v. Carlo Elias en Edgar Smaling de publicatie 'Een pissende poes' (Groninger Museum en Frans Haks 1999 oplage 3000). De kleuren van de pagina's in dit boek zijn gebaseerd op het kleurenpalet dat Peter Struycken voor het Groninger Museum heeft ontwikkeld. 'Zoals het nieuwe museum als een huid om de collectie past, zo volgt de vormgeving van Swip Stolk haarfijn de inhoud van dit boek. Beide zijn een vorm van haute couture die ik een eeuwig leven toewens', aldus Frans Haks in 1999.



Stolk kende Frans Haks al in 1968 toen hij een catalogus ontwierp in vorm van een spel bij de tentoonstelling 'Environments' in het Catharijne-convent Utrecht in 1968. Deze kan als een kunstenaarsboek worden beschouwd. Swip Stolk kwam op het idee het bestaande 'Electro'-spel van Jumbo om te bouwen tot een catalogus. Deze bestaat uit een speeldoos waarin zich een boekje van 36 pagina's met concrete gegevens over de kunstenaars, hun werk etc., voorts vijf speelvelden, waarvan twee met vragen en antwoorden over de tentoonstelling, een met portretten en namen van de kunstenaars en een met geometrische figuren die bij elkaar gezocht moeten worden (vooral bedoeld voor kinderen die nog niet kunnen lezen, zodat die ook met de catalogus kunnen spelen). Het vijfde speelveld biedt iedereen de gelegenheid de opengelaten vakjes zelf in te vullen, en zo het spel naar eigen keuze uit te breiden. Op deze wijze is niet alleen een uniek object ontstaan, maar ook een catalogus die het karakter van de tentoonstelling voortreffelijk weerspiegelt (uit: Museumjournaal 14/1 1968).

Geen opmerkingen:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...