Het familiealbum van Paul de Nooijer






Paul de Nooijer (omslag en fragmenten uit: Losing one's Photos)
De performer, fotograaf, cineast en ruimtelijk kunstenaar Paul de Nooijer maakt vanaf 1966 geensceneerde zwart-witfotomontages - soms onrealistisch ingekleurd - waarin erotiek een belangrijke rol speelt. Modellen uit familie en vriendenkring plaatst hij in surrealistische, soms humoristische, soms bedreigende situaties. Hij laat de kijker echter altijd duidelijk zien dat het om 'gemonteerde' realiteit gaat. De Nooijer maakt voor deze foto's gebruik van een grove korrel, extreme perspectiefwerking, standpuntwisselingen en soms van een supergroothoeklens. Vanaf eind jaren zeventig ontwikkelt hij zijn fotowerken tot ruimtelijke installaties met een monumentaal karakter, die soms sterk doen denken aan de theatrale trompe l'oeil-effecten uit de Italiaanse renaissance en barok (bron Kunst van nu 1995.

In 1982 verscheen Home Sweet Home (Eindhoven), een compilatie van fotowerken uit de voorafgaande vijftien jaar. Een familie-album als kunstenaarsboek. In dit boek wordt de calligrafische typografie verzorgt door Henrik Barends. Het schuiven met betekenislagen speelt hierin een belangrijke rol. Enerzijds verwijzen de foto's naar de schilderkunstige traditie van zeventiende-eeuwse genrestukken van Jan Steen en Johannes Vermeer. Anderzijds weerspiegelt het privé-leven (zijn vrouw en zoon acteren als creatieve partners) van De Nooijer en de leefstijl van de jaren zeventig. Het kan ook worden gelezen als een parodie op het familiealbum. Tussen de bedrijven door zijn er zelfportretten van De Nooijer in een travestie-act met lippenstift, waarin de idealen uit de jaren zeventig van persoonlijke groei en zelfontplooiing doorklinken. Ook hier is een accent op zelfverwezenlijking van het individu, zoals ook bij de kunstenaars Wally Stevens, Ulay en Urs Lüthi.

Het kunstenaarsboek Losing Ones Head (Eindhoven Aarts 1978) bestaat uit een verzameling ingekleurde zwart-wit foto's en polaroids van absurdistische huiselijke taferelen die blijkens de lijst achterin al waren verkocht aan particulieren en musea. De foto's stonden op afzonderlijke pagina's en waren omgeven door veel wit. Een dergelijke passepartoutachtige presentatie was nieuw binnen het Nederlandse fotoboek. Het ontwerp is uitgevoerd door Henrik Barends. Centraal staat de seksuele spanning tussen man en vrouw, zoals die zich afspeelt op huiskamer niveau.

Paul de Nooijer (één van de drie barietafdrukken uit Losing one's Photos 1981)
In Losing one's Photos (Eindhoven 1981, oplage 750 met 3 verschillende ges. vintage barietafdrukken/250: "please don't lose and damage") gaf De Nooijer en humoristische draai aan de conceptuele strengheid van kunstenaarsboeken uit de jaren zeventig. Het binnendeel bood een overzicht van fotowerken die bij transacties met galeries en fotobladen waren vernield of kwijtgeraakt, waarbij de pagina's slechts lege kaders bevatten. De Nooijer heeft heel vaak moeten meemaken dat zijn foto’s beschadigd raakten. Of spoorloos verdwenen na een tentoonstelling. Daarom ontwierp Henrik Barends in samenwerking met De Nooijer 'Losing one’s photos', met op de zwart omkaderde lege pagina’s alleen de omschrijving van wat er gebeurd was met de foto die er eigenlijk had moeten staan. Hierin komt ook zijn kritisch geworden houding ten opzichte van tijdschriftredacties, galeriehouders en museumdirecteuren tot uitdrukking (bron: reader fotoboek van Rick Suermondt)

Geen opmerkingen:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...